'De nacht achterna' : Afrikaanse levenskracht geeft Britse vrouw moed voor solovlucht

• Beryl Markham
• 'De nacht achterna: Vlucht over Afrika'
• Muntinga, 2000
• Vertaal uit het Engels: Gerrit Jan Zwier
• Oorspronkelijke titel: 'West with the night'

Beryl Markham had lef. Zoals een leeuw zich vastbijt in zijn prooi, zo volhardend was deze Brits- Keniaanse in het naleven van haar dromen. Alhoewel ze een reputatie had als mannenversierder, heeft ze het in haar memoires 'De nacht achterna' ( 'West with the night') nauwelijks over liefde. Behalve dan natuurlijk de liefde voor paarden, honden, de vele vrienden uit verschillende Afrikaanse stammen en het vliegen. 

Hoe een memoir te beginnen

Ietwat aarzelend begint Beryl Markham aan haar memoires in 'De nacht achterna' ('West with the night'). Dat ze niet weet hoe ze moet beginnen, merk je aan het eerste deel van haar boek. Ze neemt zomaar een punt uit haar levensgeschiedenis en begint te vertellen, met flashbacks uit verschillende perioden uit haar leven. Het kan ook met opzet zijn gedaan, want het maakt nieuwsgierig. Ze geeft brokjes uit haar leven weg, brokjes die aangeven dat deze vrouw geen gewoon leven heeft geleefd.

Antropologie in Afrika

Het tweede deel begint met de aanval van de leeuw. Beryl is op vierjarige leeftijd samen met haar vader van Engeland naar Kenia, toen Brits Oost-Afrika, verhuisd.  Ze houdt van jongensdingen en gaat vaak mee met de jagers van een lokale stam die haar leren over de natuur en kennis geven over de dieren. Haar verhaal kenmerkt zich door een diep respect voor de natuur en de dieren. Haar beschrijving van iedere stam en ieder mens, geeft de lezer inzicht van de rijkdom van Afrika en de uitgebreide mensenkennis van Beryl. Heel haar leven blijft Beryl wispelturig en zoekt altijd de uitdaging op. Door die uitdagende houding wordt ze als jong meisje gebeten door een leeuw. 

Vrouw als man in mannenwereld

Later in het boek zien we dat ze door diezelfde houding in staat is in een mannenwereld te overleven. Tegen de achtergrond van beide wereldoorlogen laat Beryl meerdere malen alles wat ze lief heeft achter om haar dromen te volgen. Zo wordt ze trainer van renpaarden, opent haar eigen stal en wint op een van de belangrijkste races met een zwak paard. In iets wat meer heeft van een opwelling besluit ze dit werk achter zich te laten en wordt professioneel vliegenierster. Door een droom besluit ze een poging te doen van oost naar west de Atlantische oceaan te kruisen.

Mix Afrikaanse aanpak en eigen genen

'De nacht achterna' is de autobiografie van een opmerkelijke vrouw. De manier waarop ze de dingen beschrijft, doen soms kinderlijk aan. Alsof niets er werkelijk toe doet en alles heel makkelijk is. De aanval van de leeuw, de dood van geliefden, keer op keer vanuit niets iets opbouwen en dat als vrouw in een tijd waarin terugslag en ondergang heel gewoon is, het zijn situaties die zo luchtig beschreven worden dat het bijna lijkt alsof Beryl geen emoties kent. Maar, je gaat haar houding begrijpen wanneer je let op de manier waarop ze haar vader en hun samenkomsten beschrijft. Een man met een spartaans karakter:

"Hij geeft me geen tijd voor slechte voorgevoelens of spijt- hij staat mij de luxe niet toe me jong te voelen, zoals hij zichzelf het huilerige, ellendige gevoel van oud-worden niet toestaat" (2000: blz. 285)

Op de avond voor haar vertrek, haar stal, haar vrienden en Afrika verlatend, zegt ze: 

"Morgenochtend vertrek ik, maar we ( zij en haar vader, red.) hebben het niet over afscheid nemen gehad. We hebben geleerd matig te zijn- zelfs wat dit betreft. (2000: blz. 286)

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• 'Rijk aan de rand van de wereld' ( P. Emmer, J. Gommans), invloed van kolonisator op gekoloniseerde en vice versa
• 'Een nagelaten verhaal' (Y. Allas), waarom teruggaan naar Afrika niet voelt als thuiskomst
• 'Suikertand' ( I. McEwan), een vrouw in een mannenwereld