- David Mitchell
- 'Cloud Atlas'
- Sceptre, Londen: 2005
- Vertaald uit het Engels: Aad van der Mijn
- Nederlandse titel: 'Wolkenatlas'
- Dwarsligger, 2011
- Filmtitel: 'Cloud Atlas'
- Lana & Andy Wachowski en Tom Tykwer
Een vergelijking tussen boek en film is altijd ingewikkeld, zo bleek ook al eerder uit de recensie van 'La délicatesse'. Toch blijft het aantrekkelijk, want de vraag is altijd in hoeverre de film overeenkomt met het boek. In deze recensie zal de film 'Cloud Atlas' van broer en zus Wachowski en Tom Tykwer naast de gelijknamige bestseller van David Mitchell worden besproken, waarbij 'Cloud Atlas' refereert naar de film en 'Wolkenatlas' naar de roman.
Wanneer wantrouwen, wanneer vertrouwen?
In de roman 'Wolkenatlas' van David Mitchell worden zes verhalen uit verschillende tijden verteld. De eerste helft van het boek is chronologisch opgebouwd en wat uniek is, is dat vijf verhalen op het punt van climax worden afgebroken om vervolgens na het zesde verhaal weer te worden opgepakt. Na het zesde verhaal gaan we weer terug in de tijd. Zo wordt 'Wolkenatlas' een reis naar de toekomst en weer terug. Wat in ieder verhaal centraal staat, is de maatschappelijke rangorde, overheersing en wantrouwen tegenover een ander volk of klasse, dat later verandert in vertrouwen. De verhalen zijn met elkaar verbonden door een tekst, een film of een god. 'Wolkenatlas' is een verhalenbundel met verhalen uit diverse genres, waardoor je zeker verrast wordt.
Reizen met uitzicht, maar zonder hoop
Het eerste verhaal speelt zich af in de tweede helft van de achttiende eeuw. Adam Ewing, notaris tijdens een handelsmissie in Polinesië schrijft zijn reisjournaal.
Het tweede verhaal is een briefwisseling tussen Robert Frobisher en zijn geliefde Rufus Sixsmith. Het is 1931 en Frobisher, onterfd en zonder geld, maar met een grote muzikale gave, heeft werk gevonden bij een componist. Hij wordt de minnaar van diens vrouw,verliefd op diens dochter en vindt per toeval het reisjournaal van Adam.
In de jaren zeventig leert Luisa Rey, journaliste, Rufus Sixsmith kennen. Sixsmith heeft als natuurkundige een gevaarlijke ontdekking gedaan en is in levensgevaar. In dit derde verhaal moet Luisa het rapport van Sixsmith vinden met zijn bevindingen en krijgt zij de briefwisseling tussen hem en Frobisher in handen.
In het vierde verhaal wordt de uitgever Cavendish door zijn broer naar een verzorgingstehuis gestuurd. Cavendish zet speciale wapens in om hier weg te komen. Het verhaal zou zich in het heden kunnen afspelen.
Het vijfde verhaal is een futuristisch verhaal. Korea is veranderd in een land vol technologische hoogstandjes. Sonmi is een wezen zo gemaakt dat zij enkel als serveerster wil werken. Zij blijkt echter een eigen wil te hebben en nieuwsgierig geworden door de film die van Cavendish is gemaakt, gaat ze op zoek naar vrijheid.
Het zesde verhaal speelt zich af in de nieuwe wereld. De wereld is vergaan en er zijn slecht een paar volken over. Meronym bezoekt de Valleimensen om zo achter het verleden van de wereld te komen. Sonmi wordt beschouwd als godin.
Hink-stap-sprong in tijd en ruimte
In de film 'Cloud Atlas' hebben de Wachowskis en Tykwer er voor gekozen te beginnen met meerdere flashbacks, die de hoogtepunten van de film en de diverse verhalen laten zien. Vervolgens geven ze een iets langere indruk van de verschillende verhalen, die ze kenmerken met tijd- en plaatsvermeldingen. Wanneer ze denken dat de kijker weet welk verhaal bij welke setting past laten ze deze vermeldingen weg en springen te pas en te onpas door de verschillende verhalen, tijden en ruimtes.
Beeld met overdaad aan woorden
In 'Cloud Atlas' wordt voortdurend de macht van de sterken over de zwakken herhaald, niet visueel, maar in een dialoog of in een commentaar. Dat is jammer, want dit zou visueel al genoeg uitgewerkt moeten zijn en laat weinig over aan eigen verbeelding. Gelukkig geeft Mitchell in 'Wolkenatlas' slechts hier en daar een suggestie, waardoor het boek ook beter toegankelijk is voor een eigen interpretatie.
Schizofrene acteur?
Bij lezing van de roman word je gewezen op de vreemde moedervlek die de personages uit de verschillende verhalen allemaal op dezelfde plek hebben en waardoor het idee wordt gewekt dat zij geïncarneerd zijn, of de vlek hebben geërfd. In de film staat de reïncarnatie veel centraler, een idee dat fantastisch uitgewerkt is door dezelfde acteurs in ieder verhaal te laten terugkomen, maar als een ander personage die denkt dingen uit een vorig leven te herkennen. Prachtige kostuums en make-up.
Regisseur ziet grap in boek
Het lijkt er wel op dat de regisseurs meer humor en meer hoop aan 'Cloud Atlas' hebben gegeven, dan te halen is uit Mitchells roman. Hugh Grant, toch hoofdzakelijk bekend uit zijn romantische films, speelt de slechterik en komt daardoor niet echt serieus over, evenals Tom Hanks die een belachelijke rol neerzet als scheepsarts. Het verhaal van Luisa Rey mist het thriller-gehalte uit het boek en het futuristische verhaal lijkt een middel te zijn om alle kunstjes en fantasieën uit de kast te halen en daarbij nog eens uit te dragen dat liefde alles overwint en er dus hoop is, ondanks alle gruwelen die de kijker te zien krijgt. Maar, daarentegen wordt het verhaal van Frobisher een ontroerend liefdesverhaal. Tenslotte is het verhaal van Cavendish een prachtige vertaling van woord naar beeld, de humor uit dit verhaal wordt uitstekend uitgelicht en het literaire van zowel het verhaal zelf als het hoofdpersonage is leuk verwerkt. Al met al geen slechte verfilming.
Dit is misschien ook leuk om te lezen:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Help deze blog interactief te houden en reageer hier!