Delicate roman wordt gevoelloze film: 'La délicatesse'

 Meulenhoff.nl

Boek vs film

Enige tijd geleden kon je met een in onze tijd welbekende like & share actie via de Facebookpagina van uitgeverij Meulenhof een kaartje winnen voor de film 'La délicatesse' geregisseerd door de gebroeders David en Stéphane Foenkinos met in de hoofdrol Audrey Tautou, beter bekend als Amélie Poulain. Een slimme actie om de gelijknamige roman van David Foenkinos te promoten, want  bij een boekverfilming is de vraag altijd: is het boek of de film beter?

Boekrecensie én filmrecensie in één

Een boekverfilming is een ideale manier om mensen aan het lezen te krijgen, omdat het als kijker of lezer leuk is een soort van "zoek de vijf verschillen" te spelen. Om dit spel te spelen heb je vergelijkingsmateriaal nodig en dat houdt in dat je zowel het boek moet lezen als de film moet kijken. Dan kom je nog even kort voor een dilemma te staan, want wat doe je eerst: het boek lezen of de film kijken? Nu is het aan te raden eerst het boek te lezen, want als je eerst de film ziet, kun je je geen eigen verbeelding meer maken bij het boek. Bij 'La délicatesse' maakt het eigenlijk geen verschil of je eerst leest of eerst kijkt, wat later in deze recensie duidelijk zal worden.

Hoe verleid je een vrouw in de rouw?

De roman ' La délicatesse' van David Foenkinos stond in de bibliotheek bij de "romantische nis". Eigenlijk is zo'n plaatsing jammer, want dan plaats je het boek al in een hokje (of in dt geval een nis). Romantisch klinkt als zoetsappig, als overdreven, als "het leven gaat wel altijd over rozen". In de roman 'La délicatesse' beschrijft Foenkinos een thema dat je niet zo snel zou verwachten in een roman van het romantische soort. 

Stephanie leidt een onbezorgd leven en geluk is voor haar iets vanzelfsprekends. Wanneer haar man sterft aan de gevolgen van een verkeersongeluk, stort ze totaal in. Na drie maanden rouw besluit ze weer te gaan werken om haar verlies te vergeten. Ze richt zich enkel op haar werk en gunt zich geen plezier. Dat neemt niet weg dat ze door mannelijke collega's nog steeds wordt gezien als de mooiste vrouw ter wereld en vooral haar directeur Charles Demain draait voortdurend om haar heen. Om haar promotie te vieren, gaan zij samen uit eten. Tijdens dit diner uit Charles zijn liefde voor haar, maar zij vindt hem te opdringerig en geeft aan dat zij nooit een relatie zullen hebben.

Enige tijd later kust Stephanie zonder reden haar Zweedse collega Markus. Hij is onaantrekkelijk, niemand ziet hem staan en hij heeft een treurig liefdesleven. De kus brengt hem in totale verwarring en hij wil een verklaring. Zij heeft geen direct antwoord, maar gaat bij zichzelf na waarom ze Markus heeft gekust:

"Meer viel er niet over te zeggen. Onze biologische klok is niet rationeel. Het is net als met liefdesverdriet, je weet niet wanneer je er overheen bent. Op het dieptepunt van de pijn denk je dat het altijd een open wond zal blijven. En dan, op een ochtend, ben je verbaasd dat je je niet zo vreselijk bedrukt voelt. Wat een verrassing als je merkt dat je niet meer slecht in je vel zit. Waarom uitgerekend die dag? Waarom niet later of eerder? Het is een totalitair besluit van ons lichaam. Voor haar opwelling om te gaan zoenen moest Markus geen concrete verklaring zoeken. Hij was alleen op het juiste moment verschenen. De meeste verhalen komen neer op die eenvoudige kwestie van het juiste moment. Markus, die in zijn leven zoveel had verknald, had nu ontdekt dat hij in staat was op het ideale moment in het gezichtsveld van een vrouw te verschijnen."(1)

Haar poging om Markus uit te leggen wat haar reden was om hem te kussen, leiden tot enkele afspraakjes. Markus is al snel tot over zijn oren verliefd op Stephanie, maar herinnert zich zijn vorige noodlottige liefdes en vlucht weg voor haar en de liefde. Stephanie is enerzijds verbaasd door zijn reactie, maar anderzijds maakt deze reactie Markus erg aantrekkelijk. Zijn gedrag is niet vol medelijden of opdringerig als dat van anderen, maar verfrissend en licht. Stephanies leven krijgt langzaam weer kleur.

Gevoelige roman

De periode van rouw die Stephanie doorgaat weet Foenkinos in de roman 'La délicatesse' prachtig te beschrijven, soms lopen de rillingen over je rug door de nauwkeurige beschrijvingen van gevoelens. Door de toevoegingen van de humoristische opmerkingen van Markus en de situaties waarin Markus en Stephanie terechtkomen, krijgt het verhaal een lichte kant, die je misschien wel de romantische kant van deze roman kunt noemen. De liefde die Stephanie voelt voor haar man en die ook na zijn dood blijft voortduren is met gevoel beschreven en bewijst dat seksscènes niet altijd nodig zijn om het gevoel van liefde over te dragen. Liefde zit in de kleine dingen en dat weet Foenkinos in de roman goed over te brengen.

Dit is geen boekverfilming

Een film gebaseerd op een boek, is geen boekverfilming. Je zou dus eigenlijk geen vergelijking mogen maken en al helemaal niet mogen zeggen dat het boek beter is dan de film. Desondanks is het moeilijk dat bij ' La délicatesse' niet te doen, de film volgt de verhaallijn van het boek, zodat je weet wat er komen gaat en weet wat je mist in de film wat er wel in het boek is.

Natuurlijk worden niet alle details die in de roman zo mooi worden beschreven in de film behandeld. Dat zou de film te langdradig maken. Toch zijn wellicht sommige beelden nietszeggend voor een kijker die geen lezer is. Je waardeert de film, omdat je het boek kent. Als je het boek niet zou kennen, doet de film je weinig. De liefde die zo mooi is vormgegeven in de roman is totaal verdwenen in de film, het verhaal blijft vaag en is een bundeling van onsamenhangende gedeeltes. Ook Markus' onhandigheid met vrouwen komt in de film niet uit de verf. Sommige passages krijgen een totaal andere betekenis in de film, wat niet altijd een positief effect oplevert. Zo wordt in de film het idee gewekt dat Stephanie graag een kind had gewild, terwijl die kinderwens nauwelijks bestond in het boek. 

Weinig ruimte voor eigen verbeelding 

De editie die ik heb gelezen is een filmeditie, dat wil zeggen dat op de kaft een shot uit de film staat afgebeeld. In de film speelt Audrey Tautou, bekend van de romcom 'Le fabuleux destin d'Amélie Poulain',* Stephanie. Tijdens het lezen van 'La délicatesse' leek deze informatie al te veel te zijn om een eigen beeld te maken van de hoofdpersoon, omdat Audrey geknipt lijkt te zijn voor de rol van Stephanie. Hierdoor rijst zelfs de vraag of Foenkinos het boek heeft geschreven met haar in zijn achterhoofd. Hij heeft immers ook een rol gespeeld in de regie van de film.  Toch is het acteerwerk van Audrey niet het beste, haar tegenspeler François Damiens weet Markus veel beter neer te zetten. Al met al een geweldige roman op een armzalige manier vertaald naar een film. Het had wellicht iets delicater gekund.

Meer weten over David Foenkinos?

'La délicatesse' direct bestellen bij Bol.com?

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• Recensie van 'Asterix in Athene: op zoek naar het olympische goud'. ( R. van Royen en S. van der Vegt). Dit boek is gebaseerd op het stripalbum 'Asterix en de Olympische Spelen', waar ook een film op is gebaseerd.
• Recensie 'The Spider King's Daughter'( C. Onuzo), wel de Nigeriaanse Romeo en Julia genoemd.

D. Foenkinos 'La délicatesse'. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam: 2012, blz 75-76. Vertaling uit het Frans door Liesbeth van Nes.

* De film 'Le fabuleux destin d'Amélie Poulain' is te bestellen bij Bol.com