'Een hologram voor de koning'; kan je rijk worden van een illusie?

 store.mcsweeneys.net

 Illusie van de moderne samenleving

 Na bestsellers als 'Een hartverscheurend verhaal van duizelingwekkende genialiteit' en 'Zeitoun' is sinds juli 2012 Dave Eggers nieuwste roman 'Een hologram voor de koning' in de boekhandel te koop. Zonder twijfel zal ook deze roman een bestseller worden. De kracht van Eggers zit in zijn scherpe schrijfstijl, waarmee hij de lezer weet te wijzen op de absurde realiteit. 'Een hologram voor de koning' is een roman over de nadelen van de moderne samenleving, over individualisering terwijl iedereen op zoek is naar vriendschap en liefde. Het is een boek vol verwachtingen en illusies, die je doet afvragen: waar is het misgegaan?

Moderne samenleving ontrafelt

Je zit in een tent waar het snikheet is, in een uithoek van Saoedi- Arabië te wachten tot je je hologram, een technologische hoogstandje die veel opzien baart, kan presenteren aan koning Abdullah. Wanneer hij komt. Want iedere dag wordt zijn komst weer uitgesteld en de IT- deal die je met hem hoopt te maken wordt naarmate de tijd verstrijkt steeds minder realistisch. Het nieuwbouwproject van de koning waarvoor je de deal wilt maken, het KAES (Koning Abdullahs Economische Stad), ziet er mistroostig uit en iedereen die je tegenkomt spreekt hardop zijn twijfels uit over het project. Je hebt hoge schulden, maar wilt uit alle macht het collegegeld betalen van je enige dochter en je hebt de indruk dat de bult in je nek een kankergezwel is. Bovendien zit je met een schuldgevoel over de dood van een vriend en heb je problemen met je ex. Wat zou jij doen? Zou je blijven in die afgelegen uithoek waar niets lijkt te veranderen en afwachten?

Volhouden is het credo

Alan Clay, hoofdpersoon uit Dave Eggers nieuwste roman 'Hologram voor de koning' hoopt op een wonder.  Hij is in de vijftig en zit in de hierboven beschreven situatie. Ondanks alle waarschuwingen en raadgevingen van Yousef, de Saoedi- Arabische taxichauffeur en Hanne, de jonge Deense consultant houdt Alan voet bij stuk en blijft met zijn team wachten op koning Abdullah voor de presentatie van het hologram. Is het koppigheid of doorzettingsvermogen? 

'Hologram voor de koning' brengt geen blijde boodschap, al weet Eggers zijn hoofdpersoon een zeer sterk karakter mee te geven ondanks diens levensproblematiek. 

Depressieve vijftiger 

In veel romans, zoals bijvoorbeeld 'Cape Town' en in zekere zin ook 'De mooiste handen van Delhi' wordt een man in de vijftig voorgesteld als iemand die depressief is en een verre reis moet maken om een nieuwe identiteit aan te meten. Alan daarentegen heeft ondanks zijn problemen en neiging tot depressiviteit nog humor en kan nog genieten van het leven, al maakt hij eens in de zoveel tijd een verkeerde keuze:

"Finally Yousef came to Alan.

- Did you tell this guy you were from the CIA?

Allan rolled his eyes. - He asked me if I was from the CiA, and I joked that I did some freelance work for them.

Yousef squinted at Alan. - Why did you say that?

- I was joking. It was a joke. He asked me. It was a ludicrous question.

- It's not ludicrous to him. Now I have to convice him that you're not from the CIA. How do I do this?

Alan wanted to be gone, up on the roof, anywhere. But an idea came to him. Tell him that if I was from the CIA, I wouldn't go telling the first guy who asked me about it.

At this Yousef laughed. Thank god, Alan thought. There had been a moment when the whole thing was getting away from him, from them all, and there would be all kinds of trouble for Yousef, for Yousef's father, for Alan. By lunch he'd be in the next cab back to Jeddah. But Alan's explanation had broken through, had reminded Yousef who he was, and who they both were. They were friends and there was trust. "(1)

Hypermoderne roman

Bij de titel 'Een hologram voor de koning' dacht De lezer regeert aan een historische roman en zag de hoofdpersoon een eeuw geleden al naar het Verre Oosten afreizen om een hologram, zo een die je vindt in bankbiljetten of 3D kaarten, te presenteren aan het hof van de koning. Maar, al bij de eerste pagina blijkt dat dit verhaal niet moderner kon. Het hologram is een illusie, net als het project van Alan en koning Abdullahs nieuwbouwproject. Daarmee is de hologram een prachtige metafoor voor de kunstmatige wereld waarin wij leven, een wereld  van modernisering waarin we langs elkaar heen lopen en elkaar niet kennen, terwijl we juist zo hard op zoek zijn naar vriendschap en liefde. De zoektocht naar deze twee sleutelelementen in ons leven kan ons, net als Hanne in 'Een hologram voor de koning', aanzetten tot extreme handelingen als het bezoeken van surrealistische feestjes, nietsbetekenende sex of een vlucht in alcohol en drugs.

Absurde realiteit

Eggers toont zich meester in het beschrijven van de absurde realiteit waarin we leven. Hij beschrijft situaties op zo'n manier dat ze bijna herkenbaar zijn, maar in hun absurditeit (nog) te ver van ons af staan. 'Een hologram voor de koning' is ondanks de thematiek niet zwaar, doordat Eggers lichtpuntjes in troosteloze situaties weet te creëren. Lichtpuntjes die hij beschrijft op een humoristische, zelfs bespottelijke manier, waardoor je als lezer op de feiten wordt gedrukt. 

Eggers heeft een zeer heldere schrijfstijl en noemt de dingen bij hun naam. Hij laat nergens een misverstand over bestaan: dit is de wereld waarin we leven, een absurde wereld waarin er veel van ons verwacht wordt en wij veel verantwoordelijkheid dragen. Om te overleven, moet je sterk zijn en volhouden. 'Een hologram voor de koning' geeft stof tot nadenken, over de wereld, over de samenleving, over ons.

Meer weten over Dave Eggers?
'Een hologram voor de koning' direct bestellen bij Bol.com?

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• Recensie van 'De man die nee zei' (H.L. Wesseling), non- fictie over Charles de Gaulle, staatsman met een sterke wil die op latere leeftijd nog veel wist te bereiken
• Engelstalige recensie van 'Alsof het voorbij is' (J. Barnes), over het onder ogen zien van de realiteit
• Engelstalige recensie van 'De Kwestie Finkler' (H. Jacobson), over een man en de zoektocht naar zijn Joodse identiteit

1. Dave Eggers, 'A Hologram for the King'. McSweeney’s Books, San Francisco: 2012, p. 244-245. Vertaling  door Gerda Baardman, Lidwien Biekmann & Jan de Nijs is in het Nederlands verschenen bij uitgeverij Lebowski met de titel 'Hologram voor de koning'.