'Het hongerig getij': Indiaas volksverhaal zet natuur archipel in spotlight

• Amitav Ghosh
• 'The Hungry Tide'*
• London, Harper Collins: 2005
• Vertaald uit het Engels door Paul van den Hout
• Nederlandse titel: 'Het hongerig getij'*
• Uitgeverij Prometheus, 2004

Perspectief voor waardebepaling

Na de bestseller 'Het glazen paleis' publiceerde Amitav Ghosh 'Het hongerig getij', een roman die niet te vergelijken is met zijn eerdere of latere romans. De mate van waardering van 'Het hongerig getij' hangt af van het perspectief dat je inneemt bij het lezen van deze roman over het unieke natuurgebied de Sundarbans vlakbij Calcutta. 

Sundarbans als hoofdpersoon

Centraal in 'Het hongerig getij'  van Amitav Ghosh staan de eilandengroep de Sundarbans en de mythe van Bon Bibi. Het is al snel duidelijk dat Ghosh veel geeft om de archipel en haar natuur, een liefde die hij laat doorschemeren via twee van de hoofdpersonen. Om de rijkdom van de natuur en de bijzondere haat- liefde relatie tussen mens en dier op de eilandengroep te versterken zet hij deze personages tegenover een enkel personage die deze liefde totaal niet wil en kan begrijpen. Als gevolg van zijn onwil en onbegrip wordt hij gestraft.

Natuurlijke communicatie

Piya is een Amerikaans- Indiaanse wetenschapper die voor dolfijnenonderzoek naar de Sundarbans komt. Op \weg er naar toe ontmoet ze de stugge, zelfingenomen zakenman Kanai die naar het gebied reist om handgeschreven materiaal door te nemen wat zijn oom hem heeft achtergelaten. Hij nodigt haar uit langs te komen, mocht zij in de buurt zijn. Eenmaal gestart met haar onderzoek op het water, komt Piya ten val en verdrinkt bijna, maar wordt gered door de krabbenvisser Fokir. Ondanks de taalbarrière ontstaat er tussen hen een speciale band die gebaseerd is op de liefde en het respect voor de natuur en het water.

Mythe van de mensenrechten

Ondertussen leest Kanai in het gastenverblijf van zijn tante de tekstbundel van zijn passionele, opstandige oom die hem vertelt over de vluchtelingen die zich op één van de eilanden hadden gesettled, maar door de regering met zeer harde hand werden verjaagd.  Daarnaast verhaalt de bundel over Bon Bibi. Zij is een mythologische vrouw á la Durga, die aantoont dat het goede het kwade overwint. Ze beschermt de mens tegen de duivel die zich vermomt als tijger, een van de meest wrede en angstopwekkende dieren op de Sundarbans. Bon Bibi staat diegenen bij die zich bewust zijn van hun zwaktes en een zijn met de natuur. Wie dat niet is, wordt met zichzelf geconfronteerd en ook Kanai wordt daar niet voor gespaard als hij uiteindelijk Piya weer ontmoet.

Zoektocht harmonie mens en natuur

Ghosh herhaalt deze mythe enkele keren om zo te benadrukken hoe de relatie tussen mens en natuur zou moeten zijn. De menselijke hoofdpersonages hebben in 'Het hongerig getij' duidelijk een secundaire rol en ook hun verhaal wordt op een tweede niveau gezet. De relaties tussen de hoofdpersonages is zwak uitgewerkt en het is zelfs prettig dat Ghosh op bepaalde momenten aangeeft wat de personages meemaken en dat er sprake is van liefde. De vele positieve kritieken over 'Het glazen paleis' en het eerste deel van de ibis trilogie 'Zee van papavers' hebben wellicht gezorgd voor een te hoge verwachting wat betreft 'Het hongerig getij'. Desondanks, als je het secundaire verhaal, dat van de mensen, wegdenkt, blijft er een mooi, intens en hier en daar beangstigend relaas achter over een van het meest onherbergzame, maar prachtige natuurgebied van India. Het verhaal doet een beetje denken aan de film 'Valley of the Saints', dat het verhaal van het Indiase Dal meer en het milieuprobleem dat zich daar voordoet voorop stelt en het liefdesverhaal tussen de wetenschapster en de bootsman als decor gebruikt.

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• Recensie 'La delicatesse' (D. Foenkinos), hoe liefde het verschil maak tussen film en boek
• Interviewverslag David Vann over 'Caribou Island', roman over mens tegen natuur

* Sinds oktober 2012 gebruikt De lezer regeert een nieuwe opmaak. Vanaf nu kun je rechtstreeks op deze links klikken en word je doorverwezen naar Bol.com. Wanneer je deze boeken via deze links koopt, dan krijgt De lezer regeert een kleine commissie, wat weer gebruikt kan worden voor leuke winacties!