'De God van Kleine Dingen': kinderlijke onschuld verhult rauwe realiteit

• Arundhati Roy 
• 'The God of Small Things'*
• London,Flamingo: 1997 
• Vertaald uit het Engels door Christien Jonkheer
• Nederlandse titel: 'De God van Kleine Dingen'*
• Prometheus,1997

Booker Prize 1997 naar Indiase activiste

Bejubeld en bekroond met de Booker Prize 1997 werd activiste Arundhati Roy met haar enige roman 'De God van Kleine Dingen' over een tweeling die na 23 jaar met elkaar herenigd wordt en terugkijkt op de reden waarom ze toen werden gescheiden. Een verhaal over niet zulke onschuldige gebeurtenissen in de zuidelijkste regio in India, maar gezien vanuit onschuldige kinderogen.

Wanneer lezen: als je kan genieten van de kleine dingen, als je kunt inzien dat vele kleine dingen een groot geheel vormen, als je geduld hebt, als je meer wilt weten over de band tussen tweelingen.
Wanneer niet lezen: als je je niet kunt inleven in de wereld van het kind, als je houdt van expliciet drama en terreur, als je houdt van duidelijkheid, als je niet gelooft in het lot.  

Voorbestemd

Soms wordt het lot tegengewerkt en lijkt het onmogelijke voor even mogelijk. Toch weten ook zij die het lot tegenwerken, dat hun geluk nooit lang zal duren. In 'De God van Kleine Dingen' van Arundhati Roy zijn de tweeling Estha en Rahel kinderen van een gescheiden moeder, Ammu. Op dezelfde dag dat zij hun Engelse nichtje Sophie Mol van het vliegveld halen, begint Ammu haar nachtelijke escapades met een paria, Velutha. Velutha, die als onreine een ongewoon hoge positie heeft in het familiebedrijf dat Ammu's broer leidt, is ook een communist. Wanneer Ammu's familie achter haar verboden liefde komt, wordt Velutha, met de hulp van de naïeve tweeling, hardhandig gestraft met de dood als gevolg. Ook de jonge Sophie moet het leven laten en ook bij haar dood speelt de tweeling een rol.

Onwetende moordenaars

Arundhati Roy vertelt het verhaal in 'De God van de Kleine Dingen' door de ogen van de jonge Rahel en Eshta, die naïef en onschuldig de dingen zien gebeuren, dingen doen zonder zich daarbij te realiseren wat de consequenties van hun daden zijn. Als kinderen zijn ze direct, hebben ze geen weet van klasse, positie of overtuiging en zoeken ze een klein beetje liefde bij wie het hun ook maar wil geven.Ze maken geen onderscheid tussen rang of stand, zolang zij krijgen waar ze naar op zoek zijn. Vanuit hun perspectief schildert Roy de dingen als door een roze bril, die deze keer niet staat voor de liefde, maar voor de woede en onrust, waar ze voor vluchten, waar ze hun ogen voor willen sluiten.

Band tweeling

Dat Estha en Rahel een tweeling zijn versterkt hun begrip ten opzichte van elkaar, maar zorgt er ook voor dat zij zich afsluiten van hun omgeving en in falen tijdens hun latere zoektocht naar datzelfde gevoel van begrip. Als Estha weigert nog te spreken met iemand, voelt Rahel hem uitstekend aan en zijn woorden zinloos. Hun band blijkt zelfs na 23 jaar van elkaar gescheiden te zijn nog sterk te zijn.

Gescheiden vrouw vormt bedreiging

Ook hun moeder Ammu krijgt weinig begrip van haar omgeving. Haar positie als gescheiden moeder is uniek in een samenleving waarin vrouwen ondanks huiselijk geweld niet weggaan bij hun man. De dorpsbewoners zien in haar een aantrekkelijke vrouw die door haar gedrag en positie ook een bedreiging vormt. Wellicht dat Ammu zich juist door dit label zo aangetrokken voelt tot Velutha die feitelijk in hetzelfde hoekje wordt neergezet. Heeft Ammu niet onbewust haar kinderen aangezet om in opstand te komen tegen al wat gangbaar is en juist vriendschap te sluiten met Velutha? Of is het de onschuld van haar kinderen die haar ertoe heeft gezet in te gaan op haar gevoelens voor Velutha?

Verwarrend verhaal vanuit kinderogen

De gebeurtenissen  die Roy beschrijft geven ons volwassenen een gevoel van onbehagen, dat nooit lang blijft, omdat Roy altijd iets achterhoudt, het opzettelijk vaag houdt vanwege het kindperspectief en langzaam haar verhaal ontknoopt. Al weten we al vroeg in het verhaal dat Sophie zal sterven en dat ook Velutha geen lang en gelukkig leven is beschoren, door de opbouw van heden naar verleden, van volwassenheid naar kindertijd blijft het verhaal vaag en zie je pas aan het eind van het verhaal in wat het belang was van de trage afwikkeling van gebeurtenissen, de uitvoerige omschrijvingen van de voornaamste karakters. Pas op het eind zie je in dat al die kleine, mooie of vreselijke dingen een geheel maken en het verloop van het verhaal en de karakters vormen. Een vage verhaallijn, soms moeilijk te volgen, maar duidelijk voor de wereld van een kind. 

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• 'Als het land de zee raakt' (T. Umrigar.), een roman over ongelijkheid in Indiase kaste en positie die niet te overbruggen is
• 'Middernachtskinderen' (S. Rushdie), een fantasierijk verhaal dat op een heel andere manier verwarring zaait
• 'Het hongerig getij' (A. Ghosh), over leven en dood in het eilandenarchipel de Sunarbans in India.

* Sinds oktober gebruikt De lezer regeert een nieuwe opmaak. Vanaf nu kun je rechtstreeks op deze links klikken en word je doorverwezen naar Bol.com. Wanneer je deze boeken via deze links koopt, dan krijgt De lezer regeert een kleine commissie, wat weer gebruikt kan worden voor leuke winacties!