'De brug': Istanbul in microformaat

• Geert Mak
• 'De brug'
• Atlas, 2007
• Boekenweekgeschenk 2007

In 2013 werd Geert Mak genomineerd voor de Vpro Bob den Uyl prijs voor zijn reisboek 'Reizen zonder John', waarin hij de reis in de voetsporen van John Steinbeck beschrijft. Bekend geworden door zijn boek 'In Europa', waarin hij geschiedenis van en vooruitgang in Europa mengt met een persoonlijke visie van de stand van zaken in Europese landen, werd hij in 2007 gevraagd om het Boekenweekgeschenk te schrijven. Het resultaat was 'De brug' over het leven in Istanbul en Turkije vanuit een zeer bijzonder perspectief.

Gedachten reizende journalist

Een interview met een auteur heeft altijd een bepaald effect op de manier waarop je als lezer zijn boek(en) leest of interpreteert. Hoewel Geert Mak het tijdens het Passa Porta festival, eerder besproken op deze blog, vooral had over zijn laatste boek 'Reizen zonder John', galmen zijn woorden nog na in je hoofd bij lezing van het Boekenweekgeschenk 2007 getiteld 'De Brug'.

Een reis tussen feit en fictie

Mak heeft in het interview op het Passa Porta festival aangegeven waarom hij het werk en de stijl van John Steinbeck en Joseph Roth zo waardeert. Wat Steinbeck en Roth gemeen hebben is dat hun werk op het breukvlak ligt tussen fictie en non-fictie, journalistieke elementen worden verweven in de roman en vice versa.  Maks 'De Brug' is een document over het verleden, heden en de toekomst van een brug in Istanbul, van de Turkse samenleving.   De kracht van 'De brug' is Maks observerende verteltrant; hij is niet de verteller, maar bewaart afstand en geeft het woord aan de bewoners van de brug om te eindigen met een persoonlijke noot; kort en krachtig.

Brug als stad op microniveau

'De Brug' is een aaneenschakeling van interviews met mensen, een zorgvuldige analyse over de constructie van de Galatabrug, de brug die oostelijk Istanbul verbindt met het westelijk gedeelte van de stad, en de opbouw van het leven op de brug. Het is de geschiedenis van een land, van een stad, vertelt vanaf een brug die de rijkdom en problematiek van een samenleving op microniveau laat zien.

Journalistieke roman

Ondanks de journalistieke toon van 'De Brug' heeft het leven op de brug zoals dat beschreven wordt door de hoofdpersonages van dit werk iets romantisch. Het zijn verhalen van mensen uit verschillende etnische groepen, uit Turkije en daarbuiten. Boeren die naar de stad zijn getrokken om hun gezin te onderhouden met de verkoop van schoenzolen of paraplu's, jongeren die na mislukte pogingen om het land uit te komen, hun heil nu vinden in lijmsnuiven en sigaretten verkopen. De hoofdpersonages willen hun eer behouden ondanks hun armoede en blijven ondanks alle tegenslag positief. De aanvulling van  het verhaal met fragmenten uit onder andere het werk van een negentien-eeuwse schrijver, laat de exotische beelden van die tijd versmelten met de rauwe hedendaagse samenleving, maar behoudt haar romantiek. 'De brug' is een klein reisboekje vol informatie in een handig reisformaat.

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• Verslag literair parcours Passa Porta Festival 2013
• 'De verrekijker' & 'Koot graaft zich autobio', (K. van Kooten), Boekenweekgeschenk 2013 vergeleken met een van eerste werken schrijver