- Pascal Verbeken
- 'Grand Central Belge. Voetreis door verdwijnend land'
- De Bezige Bij, 2012
Verbeken ging in zijn eerdere boek 'Arm Wallonië' al op reis met de Vlamingen die in de twintigste eeuw hun heil en werk zochten in de toen bloeiende industrië in Wallonië. Nu België uit elkaar valt, maakt Pascal Verbeken in zijn nieuwe werk 'Grand Central Belge' een voetreis langs de spoorlijn Grand Central die Noord en Zuid met elkaar verbond om er persoonlijke geschiedenissen te vinden en te tonen dat al deze verhalen één collectieve herinnering vormen.
Spoorlijn verbindt Walen en Vlamingen
'Grand Central Belge. Voetreis door een verdwijnend land' is een reis door de geschiedenis van België, met 1830,het geboortejaar van de natie als uitgangspunt en 2011, het jaar waarin België voor anderhalf jaar geen regering had, als eindpunt. Schrijver Pascal Verbeken beschrijft hoe het kwam dat niet alleen Vlamingen, maar ook Italianen en Marokkanen vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw naar Wallonië werden getrokken voor werk en geld. Door de aanleg van de spoorwegen vanaf 1835 werd het vervoer van de grondstoffen uit Wallonië en de producten die daaruit voortkwamen makkelijker en zo kwam het goederenvervoer door België en naar het buitenland tot stand. Naast goederen brachten de treinen ook de arbeiders van hun huis naar de fabrieken en mijnen en weer terug. Vlamingen bleven vaak in Vlaanderen wonen en brachten vaak evenveel tijd door met de reis naar hun werk als met hun werk zelf. Na 1950 gingen steeds meer fabrieken en mijnen dicht, de productie buiten België was goedkoper en leven en werk in Wallonië stortte binnen een mum van tijd in elkaar.
Treinspoor als metafoor voor land
Verbekens tocht langs het spoor is als een metafoor voor de staat waarin het land verkeert: vervallen treinstations, roestige sporen, lege vlaktes waar alleen een gebroken treinstel of een in elkaar gevallen loods nog doet denken aan de fabrieken en spookdorpen waar geen mens meer op straat te vinden is. De enkele bewoners die je er vindt zijn voornamelijk allochtonen. De enkele autochtoon is bij toeval iemand die zich de Grand Central nog kan herinneren, in een fabriek heeft gewerkt of dagelijks pendelde naar de mijn.
Geen politiek onder werktijd
Eigenlijk is het vrij uniek dat Verbeken deze mensen, allemaal van vrij hoge leeftijd, heeft weten te vinden. Hun verhalen geven een goed beeld van het leven in de vorige eeuw, voor de abdicatie van koning Leopold II in 1951 en zeker voor de definiëring van de taalgrens in 1962. Er heerste een gevoel van solidariteit onder de fabriekswerkers en mijnwerkers, afkomst deed er niet toe. Bovendien had je gewoonweg geen tijd om na te denken over politieke kwesties. Vlaming, Waal of Italiaan, iedereen was gelijk. Behalve dan misschien de Marokkanen en de Oost- Europeanen met hun andere levens- en werkhouding. Het leven was moeilijk en vrijwel niemand werd ouder dan zestig. En kijk hier, al deze personen met hun geschiedenissen die allemaal gelijk zijn, het zijn mensen van over de zestig.
Multiculturele toekomst België
België is geboren uit de wil van grootmachten om toegang te krijgen tot de haven van Antwerpen en de export van alle grondstoffen te bevorderen. Vlaanderen en Wallonië verschillen al was het alleen al in het landschap, wat zo mooi wordt benadrukt in een van de anekdotes. Dat wil niet zeggen dat België niet kan functioneren als een land, zo toont Verbeken. Helemaal met de komst van grote groepen immigranten, die die hekele kwesties tussen Vlaanderen en Wallonië niet kennen of niet begrijpen. België bestaat niet meer alleen uit Walen en Vlamingen en moet beseffen dat het bij de hervorming van het land moet rekening houden met al die verschillende talen en culturen. België als een geheel kan blijven voortbestaan als de Belgen zich hun gemeenschappelijke geschiedenis blijven herinneren. Dat is de hoofdgedachte die bijblijft na het lezen van 'Grand Central Belge. Voetreis door een verdwijnend land' van Pascal Verbeken.
'Grand Central Belge. Voetreis door een verdwijnend land' is genomineerd voor de VPRO Bob den Uyl Prijs 2013, de prijs voor het beste reisboek van het afgelopen jaar.
Dit is misschien ook leuk om te lezen:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Help deze blog interactief te houden en reageer hier!