'De eerste liefde is altijd de laatste': zeven zonden in de liefde

• Tahar Ben Jelloun
• 'Le premier amour est toujours le dernier'
• Seuil, 1995
• Nederlandse titel: 'De eerste liefde is altijd de laatste'
• Vertaald uit het Frans door Maria Noordman
• De Geus, 1997

Het Passa Porta festival 2013, waarbij hij had gesproken, was net voorbij toen De lezer regeert via Bookcrossing een verhalenbundel van de Frans-Marokkaanse Tahar Ben Jelloun tegenkwam. Het eerste verhaal was zodanig schokkend en het einde zo onverwachts, dat het aanleiding gaf tot een nachtelijke lezing van verhalen á la duizend- en- één- nacht.

Wrede bedverhalen over de liefde

Exotisch, lieflijk, vurig en passioneel zoals in wellicht hét bekendste Arabische werk 'Duizend-en-één-nacht' en tegelijk gedurfd en uitdagend, vol van kritiek zonder een blad voor de mond te nemen. De Frans- Marokkaanse Tahar Ben Jelloun brengt de lezer met zoete woorden over mooie lichamen en ideale liefdes in een romantische, euforische stemming om vervolgens keihard toe te slaan en de wereld te tonen zoals ze echt is; een wereld van grove, grijpgrage handen, koelbloedige wraakacties, benauwende situaties en starre tradities. Daardoor komt de waarheid alleen nog maar harder aan.

Leven van liefde en zonden

Vele verhalen in 'De eerste liefde is altijd de laatste' spelen zich af in exotische streken als Libanon, Marokko met hier en daar een uitstapje in de warme Europese landen De warmte van het klimaat lijkt door te vloeien in de aderen van de hoofdpersonages en alle emoties zijn uitersten. Wellust drijft de man ertoe sex met vrouwen te hebben waar en wanneer en vooral hoe hij maar wil, terwijl die vrouwen nog dromen van geluk, romantiek en kinderen uit liefde. Jaloezie zorgt ervoor dat diezelfde man zijn vrouw opsluit en op wraak zinspeelt wanneer zij hem niet gehoorzaamt. Maar de vrouw of man die van hebzucht vervuld wordt, de liefde en het leven niet kan nemen zoals het is, zal daar vroeg of laat voor boeten.  Daartegenover, zij die niet hun best doen hun liefde te behouden, omdat ze daar te lui voor zijn en denken dat alles vanzelf gaat, zullen ook het tegendeel leren. En voor wie beroemd wil zijn, koste wat het kost en zichzelf de hemel in prijst zonder daarbij te letten op de gevoelens van anderen, zal getroffen worden door eenzaamheid en verslagen worden door hetgeen hij meest verlangd.

Schrijvers creëert ander mens

'De eerste liefde is altijd de laatste' is een verhalenbundel waarin iedereen op zoek is naar liefde en een manier om die liefde vast te houden, maar vrijwel niemand er in slaagt omdat een van de (zeven) zonden de ware liefde tegenhoudt. Vaak speelt de schrijver, al dan niet vertegenwoordigd door Ben Jelloun zelf, een rol in het verhaal. Hij is dan iemand die zoekt naar een manier om de gruwelijke werkelijkheid te verzachten met zijn woorden, een andere kant te tonen van de mens die voor hem staat als zijn hoofdpersoon. Soms zijn de verhalen krachtig opgebouwd en blijf je als lezer, nadat eerst gouden bergen zijn beloofd,verslagen achter. Andere keren is de vorm van het verhaal raadselachtig, surrealistisch, als in het titelverhaal over een man die een vrouw creëert door haar te dromen. Een droom die iedereen weleens (wil) dromen. 

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• 'De Golf', (L. Joris), reisbeschrijving vrouw door de exotische landen waar liefde een andere betekenis heeft
• 'Reis door Cyprus' (C. Thubron),  over het eiland waar de godin van de liefde werd geboren
• 'Zehra' (N. Oral),  bovennatuurlijke ervaringen op het Turkse platteland