'Ik en jij': verbroedering vanuit eenzaamheid

• Niccolò Amaniti
• 'Ik en jij'
• Lebowski, 2011
• Vertaald uit het Italiaans door Etta Maris
• Oorspronkelijke titel: 'Io e te'
• Einaudi, 2010

Het werk van de Italiaanse auteur Niccolò Amaniti kenmerkt zich door een mix van ongewone situaties, ongewone, vaak jonge personages, een bijna ongewone gevoeligheid  en een vleugje humor. Na bestsellers 'Ik haal je op, ik neem je mee' en 'Ik ben niet bang', publiceerde Amaniti in 2010 de ontroerende novelle 'Ik en jij', waarvan de gelijknamige film begin 2013 in de Nederlandse en Vlaamse bioscopen te zien was. De novelle 'Ik en jij' breekt je hart, al is het misschien maar suggestie. 

Puberstreken

Zijn moeder wil hem afzetten bij het punt waar de kleine groep klasgenoten zal vertrekken op ski-vakantie. Maar Lorenzo wil er niets van weten, hij is geen klein kind meer en zou zich kapot schamen als zijn klasgenoten zien dat hij nog wordt gebracht door zijn moeder. Smekend haalt hij haar over de auto eerder langs de kant te zetten, zodat hij de laatste meters kan lopen.

Leugen om ouders bestwil

Tot zover is 'Ik en jij' van de Italiaanse auteur Niccolò Ammaniti nog een gewoon verhaal van een jongen met de typische kenmerken van een puber. Maar dan, als zijn moeder de hoek om is, loopt hij op de groep toe en blijft halverwege staan tot ze vertrokken zijn. Lorenzo blijkt zichzelf in een moeilijke positie te hebben gelogen. Van kinds af aan lijdt hij al aan driftbuien en heeft aanpassingsproblemen. Zijn ouders zagen hem opgroeien als een probleemkind en doen er vanaf dat moment alles aan om hem normaal te maken. Lorenzo ziet hoe ongelukkig hij zijn ouders maakt en doet zijn best, maar blijft een buitenstaander. Omwille van zijn ouders begint hij te liegen. Eerst kleine leugens, over uitnodigingen van vrienden die hij niet heeft, dan die ene grote leugen over de ski-vakantie met vrienden, waardoor hij maar één uitweg ziet. Die uitweg moet hij echter delen met zijn zus, die  problemen van heel andere aard heeft.

Band der eenzaamheid

Eigenlijk is de situatie die Nicolo Amantini in 'Ik en jij' schetst gewoon absurd en doet vrij komisch aan. De uitweg die Lorenzo heeft verzonnen is een verblijf  van een week, de duur van de ski- vakantie, in de kelder. Zijn moeder, die hem continu belt, liegt hij vanuit de kelder voor dat hij een geweldige tijd heeft kilometers bij haar vandaan. Desalniettemin overstemt de bedompte sfeer die heerst in de kelder als snel het gevoel van absurditeit. Het verhaal wordt triester door de komst van de halfzus Olivia en de overeenstemming in gemoed tussen beide personages. Doordat ze elkaar nooit zien, lijkt er in eerste instantie geen band te bestaan en willen ze niets van elkaar weten. Maar, omdat ze het gevoel van eenzaamheid en onbegrip door hun omgeving delen, hoeven ze elkaar niets uit te leggen en blijft datgene wat voor de lezer eerst nog vaag is, onuitgesproken. 

Samen sterk

Lorenzo lijkt naïef wanneer hij de verslechterende toestand beschrijft waarin zijn zus verkeert. Amantini laat Lorenzo iedere beweging, iedere rilling, iedere gezichtsuitdrukking van zijn zus in detail beschrijven, maar zoals gezegd, zonder daadwerkelijk te benoemen waar ze aan lijdt. Het is de suggestie, het onuitgesprokene, dat 'Ik en jij' maakt tot een bijzonder en krachtige roman. Maar uiteindelijk weet Lorenzo precies waar zij aan lijdt en Amantini benoemt het, zij het op het eind en haast tussen neus en lippen. Want het gaat Amantini niet om dit feit, maar om hun gezamenlijke strijd naar vrijheid en begrip, naar het vinden van een luisterend oor, een vriend die je bijstaat in goede en slechte tijden. 'Ik en jij', wij samen.

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• 'Het menselijk lichaam', (P. Giordano), roman van een generatie op zoek naar betekenis in leven
• 'Feest van het begin' ( J. van Leeuwen), jonge buitenstaanders in andere tijd, op andere plaats
• 'De boekhandelaarster uit Orvieto' (V. Pattavina), de kracht van de gemeenschap in Italië