'De hemel boven Vietnam': Oosterse wijsheden zeggen niets over politiek spel

• Duong Thu Huong
• 'De hemel boven Vietnam'
• De Geus/ Oxfam Novib, 2011
• Vertaling uit het Frans door Mink Sarkar
• Franse titel; 'Au zénith'
• Sabine Wespieser, 2009

Na het lezen van andere publicaties van De Geus/ Oxfam Novib, zoals de eerder besproken roman 'Wrede seizoenen' van Kettly Mars begon De lezer regeert wat voorzichtig aan de roman van de Vietnamese schrijfster Duong Thu Huong. De combinatie De Geus/ Oxfam Novib staat namelijk vaak garant voor krachtige romans die je doen huiveren bij de beschrijving van zulke mensonterende en wrede praktijken dat ze gewoonweg onvoorstelbaar zijn.  In 'De hemel boven Vietnam' van Duong Thu Huong blijkt wreedheid ook met schoonheid samen te kunnen gaan.

Creatieve kritiek tegen eigen partij 

'De hemel boven Vietnam' van Duong Thu Huong is niet schokkend en kent weinig spanning. De roman is opgebouwd rond een enkele gebeurtenis en kent vier verhaallijnen. In iedere lijn is er een mannelijke hoofdpersoon die ieder een andere rol heeft binnen het Vietnamese machtssysteem, met als centrale figuur de president, een karakter geïnspireerd op de Vietnamese leider Ho Chi Min.

Duong Thu Huong, voormalig lid van de Vietnamese Communistische Partij, woont momenteel in Frankrijk. Haar werk is in Vietnam verboden vanwege haar kritiek op het systeem. Ze weet haar ideeën over het systeem in  'De hemel boven Vietnam' vanuit verschillende perspectieven, klassen en etnische groepen toe te lichten. Een creatieve oplossing met als resultaat een vrij breed beeld van de Vietnamese samenleving.

Dood van een vader

De president is verbannen naar de meest afgelegen en hoogste plek in Vietnam. Op deze berg sterft een houthakker en de jammerlijke kreten van diens zoon doen de president terugdenken aan zijn geliefde en zijn eigen kinderen. Schuldgevoel en wroeging over het verleden maken het leven in ballingschap voor de president pijnlijk. 

Vu, de enige persoon in de regering die de president nog vertrouwt, heeft hij de opdracht gegeven voor zijn kinderen een veilig onderkomen te zoeken. Maar nu, zoveel jaren na de moord op zijn geliefde door kameraden die zich tegen hem hebben gekeerd, lijken ook zijn kinderen niet meer veilig te zijn. De president legt zich neer bij zijn bittere lot, maar denkt nog een troef te hebben. 

Verborgen geliefde

Een intens gevoel van onbegrip en haat leeft in het laatste personage dat door Duong Thu Huong wordt geïntroduceerd. Het is de schoonbroer van de geliefde van de president.  Vanuit zijn perspectief krijgt de lezer een beeld van het leven van de geliefde, hoe ze opgroeide en hoe ze ten tijde van haar relatie met de president leefde. De schoonbroer was militiair en ging iedere dag op en neer van hun nederige woning naar de kazerne. Hij zorgde met liefde voor haar en haar kinderen, maar kon niet geloven dat alle belangrijke vrouwen in weelde leefde terwijl zij hier bijna verborgen leefde van een rantsoen, wachtend tot ze werd opgehaald voor een weerzien met de president.  Uit liefde voor de president onderging ze zelfs folteringen en treiteringen van de rechterhand van de nieuwe regeringsleider totdat ze door hem vermoord werd. Hoe kon een president dat laten gebeuren?

Naamsmisbruik

De president en Vu, ooit strijdend tegen de Japanse en Franse overheersing, zien nu hoe hun macht hen ontnomen is en hoe partijgenoten zich tegen hen keren in een nieuwe oorlog die eindeloos lijkt. De oorlog maakt vele slachtoffers, op het slagveld, maar ook in de steden en dorpen waar het volk moet overleven van rantsoenen en leeft in haat en wantrouwen. Maar wat misschien wel het meest wreed is is dat de reputatie van de president wordt gebruikt in de promotie van een oorlog waartegen hij zich altijd heeft verzet, omdat deze niet het doel van vrijheid nastreeft.

Wijsheid uit het Oosten

Duong Thu Huong beschrijft in 'De hemel boven Vietnam' vol kleur en geur de pracht van haar land. Ieder verhaal, hoe schijnend ze ook is, vertelt ook over de feesten met heerlijke gerechten en huisgemaakte rijstewijn, het gemeenschapsgevoel, de eerbied voor je ouders, het opbloeien van de natuur. Ze hecht belang aan uitvoerige beschrijvingen, waarbij ze ook verschillende stijlen hanteert. Naast het wrede realisme staat bijvoorbeeld de eenvoud van de volksvertelling. Het verhaal wordt overgoten met Vietnamese wijsheden en belangrijke gebeurtenissen worden gedateerd via de Chinese kalender. 'De hemel boven Vietnam' is een drama waarin aandacht wordt besteed aan de sociale en politieke situatie van een land dat zo wordt beschreven dat het enkel en alleen Vietnam kan zijn. 

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• 'De geschikte jongen' (V. Seth), gedetailleerd verhaal over geschiedenis India
• 'Miral' ( R. Jebreal), verboden liefde ten tijde van Palestijns-Israëlische oorlog
• 'Wrede seizoenen' (K. Mars), dictatuur in Haïti zet aan tot wrede keuze