- Hanaan as-Sjaikh
- Winternachtenlezing 17 januari 2013
- Theater aan het Spui, Den Haag
- Gevolgd door discussie met Petra Stienen, Mohammed Hanif en Peter Buwalda
Writers Unlimited 2013 heeft als thema 'Wanna know a Secret?'. Het geheim waar de Libanese schrijfster Hanaan as- Sjaikh over sprak tijdens de opening van het literatuurfestival was schaamte in al haar facetten. Op deze Winternachtenlezing volgde een openhartige discussie tussen vier schrijvers uit drie verschillende werelddelen, waarbij geheimen van vrouwen en mannen en de dingen waar ze zich voor schamen heel divers bleken te zijn.
Geheim verklappen
Als vrijwilliger op een festival als Writers Unlimited hoor en zie je dingen die de bezoeker nooit zal weten. De Libanese schrijfster Hanaan as-Sjaikh had problemen met haar stem. De organisatie had haar al gerustgesteld; de techniek kon haar nu iele, bijna onhoorbare stem duidelijk laten overkomen tijdens de Winternachtenlezing. Na de sound-check vroeg ze voorzichtig: "Was ik te horen?".
Krachtige klanken
De techniek had verbluffend goed werk verricht, want tijdens de lezing was as-Sjaikh goed te horen, al kostte het ietwat meer moeite haar zachte stem te volgen, na de muzikale voordracht vol rake woorden van de Keniase dichteres en zangeresNgwatilo Mawiyoo en de inleidingen van de directeur van het festival Ton van de Langkruis en Minister van OCW, Jet Bussemaker die beiden een krachtig voorwoord hielden.
Schaamte in vele tinten
Writers Unlimited 2013 heeft als thema 'Wanna know a Secret'. As-Sjaikh ging met haar lezing 'Schaamte' in op de vele varianten van schaamte die in de Arabische cultuur te vinden is, maar verborgen blijft voor de ander. Net als in haar roman 'Kamila, het verhaal van mijn moeder', ondersteunde ze haar argumenten met anekdotes en parabels met een wrange bijsmaak. Ze toonde reacties van anderen die onbegrijpelijk lijken voor ons, westerlingen, want wij hebben de vrijheid onze gevoelens te uiten, actie te ondernemen en vrijuit, onbezorgd plezier te hebben.
As-Sjaikh werd door een vragensteller uit het publiek uitgenodigd wat dieper in te gaan op het verschil tussen de verschillende soorten schaamtes en hun verschillende benamingen in het Arabisch. In het Engels is er slechts een woord, wat het vrij ingewikkeld maakt de nuances te herkennen. As-Sjaikh liet zien dat schaamte iets kan zijn dat je door anderen, door je cultuur kan worden opgelegd, maar dat het ook iets kan zijn dat je zelf voelt. In het publiek zat de Curaçaose schrijver Roland Colastica, die hieraan toevoegde dat schaamte ook vooral een instrument is om de ander ondergeschikt te maken.
Peter Buwalda gaf in de daarop volgende discussie een prachtige opmerking. In Nederland zijn wij de schaamte voorbij, wij tonen alles, bijna gewetenloos, vooral sinds de komst van de nieuwe media, zo oppert hij. Daartegenover staat de schaamte in de Arabische cultuur. Er moet een middenweg kunnen zijn.
De schaamte voorbij
Die middenweg zal er komen, zei de Pakistaanse schrijver Mohammed Hanif na de vraag van Petra Stienen over hoe mannen zich voelen bij de reactie van een andere man die zich uit over de schande van de vrouw. Het lijkt immers dat de vrouw de eer draagt van de familie, van de samenleving, zo betoogde Stienen. In antwoord daarop vertelde Hanif dat hij op straat steeds meer intelligente vrouwen zag, die een economisch onafhankelijk leven begonnen te leiden en zich daardoor kunnen verzetten tegen de wil van de mannen. Deze laatsten schamen zich voor het gedrag van hun vrouwen, maar zullen moeten gaan inzien dat dit de nieuwe weg is. Vrouwen leiden uiteindelijk naar verandering.
Dit is misschien ook leuk om te lezen:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Help deze blog interactief te houden en reageer hier!