'Wrede seizoenen': tussen mens en beest

• Kettley Mars
• 'Wrede seizoenen'
• De Geus/ Oxfam Novib, 2010
• Oorspronkelijke titel: 'Saisons sauvages'
• Vertaald uit het Frans door: Marianne Kaas

Kunnen we haar enig verwijt maken? 'Wrede seizoenen', de roman van de Haitiaanse schrijfster Kettley Mars doet eenzelfde tweestrijd oproepen als de dilemma's voorgesteld in de tv-serie 'Duivelse dilemma's'. Nirvah, de hoofdpersoon, maakt een keuze die ervoor zorgt dat er met kwade tong over haar wordt gesproken en zij. Vrienden en familie maken plaats voor nep-vrienden die enkel geïnteresseerd zijn in haar nieuwe relatie en haar geld. Maar heeft ze een keuze in de uitzichtloze tijd van oorlog en dictatuur?

Prijs voor vrijheid

Nirvah, hoofdpersoon in de ijzingwekkende roman 'Wrede seizoenen' van Kettley Mars, gaat op audiëntie bij Raoul Vincent, een van de belangrijkste staatsecretarissen in het dictatoriale regime van François Duvalier, die in 1957 in Haïti aan  macht kwam. Haar man Daniël is opgepakt wegens het schrijven en publiceren van opspuiende, communistische artikelen tegen het regime. De enige manier voor Nirvah om te weten te komen of hij nog leeft, is door contact te leggen met de staatssecretaris. Maar, na de audiëntie weten zowel Nirvah, de mooiste mulattin van het land, als de staatssecretaris, een vrouwenverslinder én wreed persoon die een kick krijgt van bloedige massamoorden, dat voor dat soort informatie een grote prijs moet worden betaalt en dat dit niet hun laatste ontmoeting zal zijn.

Wat angst met je doen kan

Maanden verstrijken en Nirvah, nu de maitresse van de staatssecretaris durft hem nauwelijks te vragen naar haar man, bang dat de staatsecretaris haar en haar kinderen verlaat en een einde komt aan de nieuw verworven welvaart die hij hun bracht. Maar geruchten over de staatssecretaris gaan de ronde; hij zou niet alleen haar lichaam bezitten, maar ook dat van haar kinderen. Bovendien heeft hij vijanden in het regime en dreigt zijn politieke loopbaan te eindigen.  

Waarheid negeren uit schuldgevoel

Wat begint als een poging om haar man vrij te krijgen, wordt later een slap excuus. Door haar keuze ontbreekt het haar nu aan niets, kunnen haar kinderen naar school en worden ze zelfs verwend. Door schuld, verdriet en schaamte, ziet ze de last niet die haar kinderen dragen en wil ze de waarheid niet accepteren. Ze blijft stug vasthouden aan de handgrepen die ze te pakken heeft gekregen, totdat haar oogkleppen afvallen en ze gedwongen wordt een nieuwe weg in te slaan.

Vele gezichten van Haïti en haar bewoners

Kettley Mars beschrijft de verstikkende realiteit van de Haitiaanse dictatuur van Duvalier met een intensiteit die enerzijds de liefde voor haar land laat zien en anderzijds de ware terreur laat voelen. 'Wrede seizoenen' speelt zich af bij hoge temperaturen, extreme hitte en een hoogoplopende spanning die door het open einde van het boek eeuwigdurend lijkt.

De personages hebben net als hun land vele gezichten. Hoewel Raoul Vincent eerst alleen een bezitterig en oversekst beest lijkt, blijkt hij, doordat ze in 'Wrede seizoenen' ook hem zijn verhaal laat vertellen ook een gevoel van verantwoordelijkheid te hebben en zelfs liefde te kunnen voelen. Helemaal onmenselijk lijkt de man, die zoveel moorden op zijn geweten heeft, dus niet te zijn. En daar tegenover staat Nirvah die een ware identiteitsverandering ondergaat en die je ziet verwelken door haar schaamte en schuldgevoel.  

Oxfam Novib heeft een leeswijzer samengesteld voor dit boek.

Dit is misschien ook leuk om te lezen:

• 'Nagelaten verhaal' (Y. Allas), herinneringen aan het Somalië van voor de burgeroorlog
• 'Middernachtskinderen (S. Rushdie), geloof en bijgeloof in donkere tijden
• 'The Spider King's Daughter (C. Onuzo), macht is sterker dan liefde